to English version
HET BEESTJE BIJ DE DUBBELE NAAM: meer.
Op de vorige pagina is de naamgeving voor een paar lijsters besproken. Op deze pagina gaan we nog iets dieper op de Latijnse naamgeving in aan de hand van nog wat voorbeelden.
Als we de Latijnse vogelnamen in een vogelboekje bekijken valt op dat een flink aantal namen "echt dubbel" zijn. Hier drie voorbeelden:
| Naam | - | Latijnse naam | - | Vertaling |
|---|---|---|---|---|
| Kievit | - | Vanellus vanellus | - | Kleine waaier |
| Winterkoning | - | Troglodytes troglodytes | - | Holbewoner |
| Putter | - | Carduelis carduelis | - | Carduus: distel |
Wat heeft het nu voor nut om deze namen dubbel te schrijven? Omdat èlke wetenschappelijke naam een (minstens) tweedelige naam (binominal) moet zijn! Voor de kievit is zowel de geslachtsnaam als de specifieke soortnaam Vanellus geworden. Dit geldt evenzo voor de Winterkoning. Maar er is nog een andere reden: De kievit werd gezien als de Vanellus. Er bestaat namelijk een hele lijst vogels binnen dit geslacht, allemaal "kieviten" dus. Een paar voorbeelden:
| Kievit | - | Vanellus vanellus | - | Kievit, kieviet |
| Sporenkieviet | - | Vanellus spinosus | - | Kievit, gespoord |
| Indische kievit | - | Vanellus indicus | - | Kievit, indische |
| Steppenkievit | - | Vanellus gregarius | - | Kievit, in groepen |
We zien hier dat onze kievit als een toonaangevende soort voor het geslacht wordt beschouwd. Er zijn trouwens mensen geweest die sommige van deze kieviten in een ander geslacht wilden hebben, zo heet de Indische kievit in mijn "Johnson's" vogelgids bijvoorbeeld: Hoplopterus indicus, geslachtsnaam: hoplo- van het Grieks oplos, wapen of gereedschap, dus: "wapenvleugelige". Maar hoewel de vogelsoorten inderdaad behoorlijk verschillen, is de geslachtsnaam (op het moment van schrijven) Vanellus.
De winterkoning: er bestaat ook een Amerikaanse soort, die ze "House Wren" noemen, Troglodytes aedon (aedus, huis). Onze winterkoning is ook hier de naamgever van het geslacht.
De putter: wordt in het geslacht Carduelis gezien als de vertegenwoordiger. Het is een groep vinken met o.a. de Sijs:
| Putter (distelvink) | - | Carduelis carduelis | - | Distelvink, distelvink |
| Sijs | - | Carduelis spinus | - | Distelvink, stekel |
| Groenling | - | Carduelis chlorus | - | Distelvink, groene |
| Kneu | - | Carduelis cannabina | - | Distelvink, van de hennep |
VOLGENDE PAGINA: wetenschappelijke namen voor slootdieren
Voor wie nog meer voorbeelden wil: EQUUS, DE PAARDEN.
| Paard | - | Equus caballus | - | Paard, knol |
| Ezel | - | Equus asus | - | Paard, de ezel |
| Zebra | - | Equus quagga | - | Paard, de "quagga" |
Het paard: Equus caballus beide namen zijn oude Latijnse namen voor het paard. De geslachtsnaam Equus is de oudste, caballus is een latere naam die volkser was (zeg maar: "knol"). Bij dit geslacht horen o.a. ook de ezel Equus asinus en de zebra Equus quagga Met de toevoeging caballus(denk aan het Franse cheval en aan: chevalier, caballero, ruiter) wordt het paard dus als soort aangeduid, met asinus(denk aan "ass") de ezel. Dan quagga: dat komt van de Afrikaanse naam voor de zebra, een naam die is afgeleid van zijn blaffende geluid.
Hoe zit het dan met de muilezel en het muildier? Omdat dit steriele
kruisingen zijn van paarden en ezels, worden ze niet als soort beschouwd. Voor een soort geldt per
definitie dat de dieren van één soort kunnen paren en vruchtbare nakomelingen hebben.
En rassen als het "Friese paard" of het "Belgische trekpaard"? Dit zijn (al of niet gekweekte)
variëteiten van het paard. De namen hiervoor kunnen soms in de officiële naam opgenomen
worden. Het Friese paard is afkomstig van een primitief paard uit de wouden, de variëteit
silvaticus, "van het bos". De volledige naam is dan Equus caballus silvaticus .
Anderen denken dat het Friese paard een directe afkomeling is van een uitgestorven ras, de Equus
robustus. Aan dit simpele voorbeeld zie je al dat het vaak niet eenvoudig is een eenduidige
Latijnse naam voor een soort vast te stellen en te houden.
VOLGENDE PAGINA: wetenschappelijke namen voor slootdieren
WEB LINKS:
- UK.rec.birdwatching: een leuke pagina over
Latijnse vogelnamen (Engels).
- Een leuk artikel over de naam
voor het paard als "Canadian Word of the Day" (Engels).
