Tiphys cf. ornatus

Links: de onderkant van de watermijt die ik als Tiphys ornatus heb gedetermineerd. De cf. geeft aan, dat ik de soort niet met zekerheid kan stellen. De grootte is wel in orde: andere Tiphys soorten zijn kleiner. Ik twijfel door de palpen: zie verder onderaan de pagina.
De genitaalplaten van deze watermijt lijken wat op die van Pionopsis lutescens, maar bij die soort liggen de 2e en 3e nap meer naast elkaar, waardoor de genitaalplaten meer een winkelhaak vormen en geen sikkelvorm zoals hier. Tuzovsky (2011) geeft een aantal schetsen van de genitaalplaten met verschillend georiënteerde nappen, waarbij bij één voorbeeld de laatste twee nappen wél bijna naast elkaar liggen, dat zou dus soms verwarrend kunnen zijn.

De onderkant ziet er verder uit als de meeste Piona soorten, waarmee Tiphys dan ook nauw verwant is. Waarschijnlijk is het moeilijk Tiphys in te delen, met zijn zes nappen en afwijkende mannetjes. Piersig (1897) beschrijft de soort als Piona ornatus. Zie ter vergelijking hieronder een tegelijk gevangen Piona cf. nodata, die ik eerst voor een kleiner Tiphys exemplaar hield.

Links en linksonder: let verder op de lange uitlopers onder aan de vierde epimeren: ook Pionopsis lutescens heeft die. De mediale randen van de vierde epimeren zijn ongeveer twee keer de lengte van die van de derde epimeren.

Op de foto links is de genitaalbocht uitvergroot, enkele van de haarporiën naast de nappen zijn vaag te zien. De extra rand, die hier om één van de vierde epimeren zichtbaar is, wordt ook door Piersig (1897) beschreven.

Hieronder de palpen, van onderen leek PIV knotsvormig, maar van opzij gezien vrij dun. Dat klopt beter voor deze soort.

Over de naam:

Etymologie: Tiphys: zie hieronder, ornatus: versierd, waarschijnlijk doelend op de mooi oplichtende rood-gele vlek.

De verschillende namen van deze watermijt in oudere literatuur geven een goed voorbeeld van de problematische naamgeving van watermijten in het algemeen.
De Duitse onderzoeker Carl Ludwig Koch bedacht in 1836 de naam Tiphys voor het geslacht waar deze watermijt onder werd gebracht. Maar hij veranderde in 1842 die naam in Acercus, omdat hij dacht dat de naam Tiphys al was vergeven aan een Kreeften geslacht (Oudemans, 1897). "En dat is niet waar" schrijft Oudemans (1897), "want dat geslacht heet Typhis, dus moet de naam Tiphys in ere hersteld worden".
Oudemans doelt daarmee op de regel dat de oudste geldige naam gebruikt moet worden en de naam is inderdaad teruggezet. Viets (1936) schrijft in een voetnoot bij Acercus hetzelfde verhaal (hij en Oudemans kenden elkaar). Hij stelt dat Tiphys als een schrijffout is ontstaan, maar daardoor uniek en dus geldig is. Ik twijfel aan die "schrijffout": Tiphys was de stuurman van de Argo, het beroemde schip der Argonauten uit de Griekse mythologie, dus een prima naam voor een watermijtengeslacht.
Piersig (1897) beschrijft Piona ornatus. De naam Piona gebruikt hij voor het huidige geslacht Tiphys, de naam Acercus voor wat nu een aantal Forelia soorten zijn en Curvipes voor wat nu een aantal Piona soorten zijn, een goed voorbeeld van het geharrewar met de naamgeving.

Op de foto hierboven wordt van links naar rechts "ingezoomd" op een schildje op de rug. Links een (niet erg goede) stackfoto, helemaal rechts een schildje op de linkerhelft van de mijt. Eenzelfde schildje zou op de rechterhelft kunnen zitten, maar dat is hier niet goed te zien. Tuzovsky (2011) schetst deze schildjes, er zouden bovendien iets meer naar achteren nog twee, kleinere, schildjes aanwezig zijn. Die zijn hier niet zichtbaar.

---

Klik op de plaatjes hieronder om meer foto's en beschrijvingen te zien.

Alle afbeeldingen op deze site zijn door G.H. Visser (Aadorp, Nederland) gemaakt, tenzij anders genoemd. Alle rechten behoren hem toe. Deze afbeeldingen mogen op geen enkele wijze anders dan voor eigen privé gebruik aangewend worden. Direct linken naar of plaatsen van de afbeeldingen op andere websites zonder toestemming nadrukkelijk verboden. Als u ze voor doelen, waarbij derden betrokken zijn, wilt gebruiken, vraag dan via een e-mail goedkeuring aan de auteur. Doel van de foto's is wel dat ze de interesse in de natuur helpen bevorderen op alle mogelijke manieren. In het bijzonder worden mensen aangemoedigd diemateriaal nodig hebben voor natuurexposities of voor educatieve doeleinden.